Hoe maak je de inzet van een bedrijfscounselor bespreekbaar?
Bedrijfscounselling is een vorm van psychosociale hulpverlening gericht op het verbeteren van het functioneren op de werkplek, rekening houdend met de hele persoon. Zowel de leefsituatie, de persoonlijkheid als eventuele lichamelijke of psychische klachten. Problemen thuis of op het werk staan niet los van elkaar. Aan de ene kant beïnvloeden ze elkaar. Aan de andere kant kunnen ze dezelfde oorzaak hebben (zoals bijvoorbeeld moeilijk grenzen kunnen stellen of te perfectionistisch zijn). Door problemen in onderling verband te zien en te kijken naar achterliggende oorzaken worden deze grondiger aangepakt.
Een bedrijfscounselor is een psychosociale hulpverlener die je kan helpen (weer) optimaal te functioneren. Maar hoe kaart je als werknemer aan dat je dat graag wilt? Zonder dat je leidinggevende denkt dat het helemaal niet goed gaat of je geen vertrouwen in hem of haar hebt.
Of hoe zeg je tegen je werknemer dat je denkt dat het wat voor hem of haar is? Zonder dat de werknemer denkt dat hij ontslagen gaat worden.
Wij[1] zijn (register) bedrijfscounselors en wij ervaren dagelijks wat counseling voor mensen kan opleveren. We gunnen dat iedereen. Daarom willen we de gesprekken om bedrijfscounseling aan te kaarten makkelijker maken.
Ben je werknemer en denk je dat het jou verder kan helpen? Of ben je leidinggevende en denk je dat het je medewerker (en indirect de werkomgeving) verder kan helpen?
Op deze manier ga je het gesprek met elkaar ontspannen aan:
Voorkom onnodig verzuim, door betrokkenheid, verbinding en daadkracht! Counseling is een effectief instrument.
Werkgever; bedrijfscounseling voor de werknemer
“Wij zijn blij met jou als werknemer en willen graag dat je goed in je vel blijft zitten. Ik heb het gevoel dat wat ondersteuning je wellicht zou kunnen helpen. Een bedrijfscounselor biedt een persoonlijk traject. Daarin geef je zelf aan wat je wilt bereiken. Je kunt dus helemaal zelf bepalen waar je behoefte aan hebt”.
“Naar aanleiding van ons (functionerings)gesprek waarin we een paar verbeterpunten hebben besproken, wil ik je de mogelijkheid van begeleiding aanbieden. Het helpt je om inzicht te krijgen in wat er gebeurt, zodat je voor jezelf de juiste keuzes kunt maken”.
“Ik merk dat de veranderingen die we met het bedrijf doorgaan, je veel energie kosten. Dat merk ik aan [vertel het gedrag dat je ziet]. Ik heb zelf eigenlijk niet direct een oplossing voor handen om de situatie te kunnen beïnvloeden. Wat ik wel kan doen, is je de mogelijkheid bieden om eens met iemand in een vertrouwelijke setting te spreken over jouw beleving. En te onderzoeken wat je nodig hebt en zou kunnen doen om die energie positief te beïnvloeden”.
Ben je werkgever van een (klein) MKB-bedrijf en is sprake van een langduriger spanningsvolle situatie met een medewerker? Dan kun je zeggen:
“Ik merk dat er spanning tussen ons is telkens als we in gesprek gaan en dat het ons niet lukt om hier uit te komen. Misschien is het een idee als we de hulp van een externe counselor inroepen, die eerst met ons afzonderlijk spreekt en ons vervolgens kan helpen om deze situatie positief te veranderen”.
Je kunt in alle gevallen afronden met: “Ik ben bang dat als we de situatie zo laten voorbestaan, dit uiteindelijk negatieve gevolgen heeft voor ons allebei”.
Werknemer; bedrijfscounseling voor jezelf
“Ik krijg het gevoel dat de rek er wat uit raakt. Nu gaat het nog redelijk goed, maar ik denk dat als ik nu niet verander dat misschien straks niet meer zo is.”
“Het lijkt wel of ik wat dreig vast te lopen in de dingen die allemaal op mijn bordje liggen. Ik zie tussen de bomen soms het bos niet meer en dat kost me enorm veel energie. Ik merk dat ik behoefte heb aan iemand die mij helpt om effectiever met problemen om te gaan en me ondersteunt bij het onderzoeken van oplossingen. Is het mogelijk dat ik hiervoor vanuit de werkgever financiële ondersteuning krijg”?
“Ik heb gelezen dat een bedrijfscounselor je helpt beter te functioneren. Zij zijn gespecialiseerd in alle vraagstukken rond werk en privé. Ze gaan dieper in op de situatie, nemen alles in ogenschouw en helpen mij mijn beste versie te worden. Ook vind ik het prettig dat ze onafhankelijk zijn”.
“Bij een bedrijfscounselor kan ik de blokkade die ik voel concreet aanpakken. Dat zullen jullie op het werk ook gaan merken. Ik denk dat ik beter in mijn vel kom te zitten en dan beter functioneer”.
Werknemer; bedrijfscounseling op de afdeling
“Ik merk dat we op onze afdeling veel of regelmatig ziekteverzuim hebben. Dat vind ik vervelend voor de zieken, maar drukt ook zwaar op degenen die doorwerken. Ik heb het gevoel dat als we hier nu niets aan doen, dit een neerwaartse spiraal wordt.
Ik heb gehoord van een bedrijfscounselor die met mensen en eventueel met teams aan de slag gaat om hen productief aan het werk te houden waar nodig, en verzuim te verkorten waar mogelijk. Zij versterkt mensen door diepgaande en vertrouwelijke gesprekken, waarbij je echt tot de kern komt, zodat kan veranderen wat moet veranderen bij mensen om effectief te kunnen functioneren.
Veel verzuim ligt op psychisch vlak. Zeker na een periode van extra (door ziekteverzuim) of intensief werk is de kans op psychische klachten groter. Als we eerder ingrijpen, kunnen we een toename voorkomen. En daarmee ook extra druk op het team”.
Een bedrijfscounselor kan samen met een werknemer, een werkgever, maar ook met een team, kijken wat er nodig is om het werk beter werkbaar te maken en optimaal te functioneren.
Wat is het verschil met andere hulpverleners?
Een counselor heeft kennis van psychosociale problematiek, psychologische interventies, organisatieculturen en psychologische gespreksvoering. De kern van die gesprekstechniek is dat de zelfredzaamheid wordt gestimuleerd. Geen advisering maar iemand zelf krachtiger maken en te leren beter om te gaan met problematieken in het werk- en privéleven. Daardoor heeft counseling een therapeutische werking.
Een bedrijfscounselor heeft wél toegang tot kwetsbaar gebied. Mits vrijwillig, vertrouwd en vertrouwelijk.
Meer informatie?
Wil je meer informatie over waar wij bij kunnen helpen? Neem gerust vrijblijvend contact op.
Of download hier de brochure voor werknemers: counseling op het werk.
Heb je na het lezen van onze tips een situatie voor ogen waarbij bedrijfscounseling een goede interventie geweest zou kunnen zijn, of waarbij het is ingezet? En wil je dit met anderen delen? Dat kan hieronder. We kunnen ons voorstellen dat informatie gevoelig ligt of herkenbaar kan zijn. Beschrijf het liefst zo algemeen mogelijk.
[1] drs. Esther Bergsma (regio Noord en Oost), Marieke Brands en Jennifer Hanenberg Elders (regio Midden, West en Zuid-West)
Voorkom onnodig verzuim met empathie: 10 valkuilen
Alweer enige tijd geleden kreeg ik van mijn voormalig docent bedrijfscounseling, Trudy van Bochove, haar publicatie in handen. Over empathie. Wat is het? En de valkuilen.
Ik ben er van overtuigd, dat als we dit weten, we onnodig verzuim kunnen voorkomen. Dit heb ik het afgelopen halfjaar in meerdere gesprekken tussen werkgevers en werknemers, waar ik bij aanwezig was, ervaren. Ik word dan bijvoorbeeld gevraagd om een werknemer te ondersteunen bij de communicatie richting de werkgever. Werkgevers waarderen dit, alleen al om de missie die ik heb: onnodig verzuim voorkomen.
Ik vind het bijzonder waardevol om dan te zien hoe beide partijen hun uiterste best doen om bij een dreigend arbeidsconflict bij verzuim, te voorkomen dat men de betrokkenheid en verbinding met elkaar verliest. Van daaruit kan daadkracht ontstaan. Deze publicatie draagt bij aan mijn missie om werkgevers en werknemers te ondersteunen bij het voorkomen van onnodig verzuim!
Overigens, als je te maken hebt met een medewerker die een vorm van autisme heeft, dan is het onrealistisch om van diegene te verwachten dat die empathie toont. Het is belangrijk dit te realiseren als je hiermee te maken hebt in het werk: dit vraag van de andere partij ‘extra empathie’. Meer informatie daarover is hier te lezen. Ook een werknemer met psychische klachten is minder goed in staat om empathie te tonen. Dat is doorgaans van tijdelijke aard.
Empathie? ….. Let op: valkuilen!
Tien oorzaken waardoor mensen vaak niet zo empathisch zijn als ze zelf denken.
Empathie is het vermogen je in te leven in de gevoelens van anderen. Door empathie te tonen, voelen mensen zich gezien en gehoord. Daardoor kunnen zij het echte verhaal met de bijbehorende emotie kwijt en komt er innerlijke ruimte. Als die ruimte ontstaat, kan er verbinding en creatief vermogen ontstaan. Toch hebben veel mensen moeite met empathisch luisteren. Vaak reikt hun empathisch vermogen, onbewust, maar tot een bepaald niveau. Hieronder worden tien oorzaken belicht die de reden kunnen zijn als empathie stokt.
1. Tekort aan emotie-tolerantie
Veel mensen zijn bang voor “expressed emotions”, en dan vooral de emoties die als negatief worden ervaren, zoals: angst, boosheid, verdriet. Als mensen die emoties vrijelijk uiten in ons bijzijn, worden we geconfronteerd met hoe wij zelf omgaan met die emoties. Als je bijvoorbeeld jouw eigen boosheid op een bepaald niveau onderdrukt, is het heel moeilijk om alle tijd te nemen voor iemand die zijn boosheid flink ventileert en nodig heeft om deze te uiten en te onderzoeken. Echt empathisch zijn vraagt dus om tolerantie en acceptatie van jouw eigen gevoelens. Hoe onredelijk of onlogisch die ook kunnen zijn. Pas dan kan je die ruimte ook aan (de emoties van) anderen geven
2. Bang om goedkeuring te geven
Soms zijn we bang dat we door te luisteren impliciet toestemming geven voor het gedrag, de gevoelens of de houding van de ander. Omdat we een sterke hang hebben naar normatief denken, willen we graag de ander op het rechte middenpad houden. Dan ontstaat de neiging de ander te gaan corrigeren. Dat kan met woorden of door hen selectief onze aandacht te ontzeggen. Het is moeilijk te luisteren naar een verhaal waar je het niet mee eens bent, een kwestie die je zelf anders zou aanpakken, of gedrag te tolereren dat je veroordeelt. Maar, echte empathie keurt niet goed of af, je verdiept je in de gedachten, gevoelens en beweegredenen van de ander.
3. Vergelijkingsdrang en leedconcurrentie
Het is misschien raar, maar we vergelijken onszelf altijd met anderen. Onze hersenen zoeken automatisch naar zowel herkenning (erbij horen) als onderscheid (individualiteit). We vergelijken onszelf met anderen als het om goede dingen gaat (bijv. heb ik ook zulke mooie ogen?), maar ook als het om nare dingen gaat ( bijv. heb ik ook weleens zoiets ergs meegemaakt?). Als we er in de vergelijking minder goed (dus erger) dan de ander uitkomen, ervaren we stress. We focussen ons dan op onszelf (en proberen het verlies goed te maken met sussende gedachten en dagdromerij). Daardoor is onze aandacht niet meer bij de gesprekspartner. Dit mechanisme kun je ondervangen door je er alleen al van bewust te zijn. Je hoeft niet in prestaties of in leed te concurreren met jouw gesprekspartner.
4. Het superman-syndroom
We kennen hem allemaal wel: superman. Hij zweeft op grote hoogte en als hij onraad ruikt, duikt hij naar beneden komt als een reddende engel, herstelt de zaken, redt mensen en verdwijnt weer in de lucht. Hij blijft maar even, maar laat omstanders vol bewondering achter. We hebben allemaal op zijn tijd last van een sluimerend superman-syndroom. Als mensen ons hun zorgen vertellen willen we het liefst meteen aanpakken en helpen. Het voordeel is vooral voor superman zelf, voor onszelf. Het grote nadeel is dat de ander niets doet en een passieve ontvanger, soms zelfs bewonderaar wordt. Of een aanklager omdat je het niet naar zijn/haar wens hebt gedaan, of omdat je weer verdwijnt naar een ander slachtoffer die ‘gered’ moet worden. Laat mensen zelf hun eigen problemen oplossen in hun eigen tempo en op hun eigen manier. Ga niet de redder uithangen. Superman is een sprookjesfiguur.
5. Angst voor dissonantie
Soms is het lastig empathisch te luisteren als de ander iets vertelt dat volkomen dissoneert (vals klinkt) met jouw wereldbeeld en verwachtingen. Probeer oprecht te luisteren en blijf zo rustig mogelijk jezelf. Realiseer je dat dit de grootste bijdrage is die jij kunt leveren.
6. Resonantie en herkenning
In tegenstelling tot dissonantie kan het verhaal van een ander ook gaan resoneren (galmen, meeklinken) met jouw eigen verhaal. Wat iemand vertelt, kan zo lijken op wat jij zelf hebt meegemaakt, dat je niet meer met jouw aandacht bij de ander bent. Je bent dan alleen aan het luisteren naar wat jij in dit verhaal herkent.
Voor je het weet maak je dan allerlei aannames ten aanzien van het verhaal en de gevoelens van de ander. Heb je teveel herkenning en kun je niet meer open luisteren, dan kun je dat beter eerlijk zeggen en de ander vragen (of helpen) iemand te vinden die wel de innerlijke ruimte heeft om empatisch te luisteren.
7. Overtuigingen over gevoelens
Veel mensen luisteren slecht of niet naar de emoties van anderen, omdat ze bepaalde overtuigingen hebben (aangeleerd) over gevoelens. Als je bent opgevoed met de regel “wat er ook gebeurt, altijd blijven lachen”, is het moeilijk om de tijd te nemen om te luisteren naar andermans verdriet. Of wat dacht je van de overtuiging “er is altijd een oplossing”? Wat doet je dat met iemand die even geen oplossing ziet? Jouw eigen overtuigingen over emoties bepalen jouw luisterhouding. Zeker als je je er niet van bewust bent.
8. Ontoereikend empathisch vocabulaire
Als je empatisch luistert, merk je soms dat je woorden tekort schieten. Je komt dan weinig verder dan wat standaard-opmerkingen als “goh, wat naar voor je”. Maar dat kun je ook geen tien keer herhalen zonder dat de ander het gevoel krijgt dat hij met een repeteerwekker aan het praten is. Zoek variatie in woorden en manieren om iemand te laten merken dat je meeleeft en probeert zijn/haar verhaal te begrijpen. Vertel de ander regelmatig in je eigen woorden wat jij hoort en hoe het verhaal op jou overkomt. Kijk wat het effect is op de ander. Zo ontwikkel je een rijker empatisch vocabulaire.
9. Angst voor intimiteit
Hoe je het ook went of keert, als iemand jou zijn verhaal en emoties vertelt, sta je figuurlijk (gezien) even heel dicht bij elkaar. Je krijgt een kijkje in iemands hoofd en hart. Dat is best intiem, daarom zijn mensen ook heel kieskeurig bij het uit kiezen van een vertrouweling om hun verhaal aan kwijt te kunnen, zeker als dat verhaal pijnlijk is. Respectvol omgaan met vertrouwelijke momenten en discreet omgaan met wat jou toevertrouwd is, is een teken van respect voor iemands integriteit.
10. Jouw eigen reden
Er zijn teveel redenen om op te noemen waarom mensen beperkt zijn in hun empatisch vermogen. Maar belangrijker is:
Herken je wat hierboven staat? Heb je ‘last’ van enkele van deze punten of een cocktail ervan? Wat is bij jou de reden als jouw empathie stokt? Kortom: (Her-)Ken je eigen valkuil!
Zeker is dat je hierin niet alleen staat. Wanneer je je bewust bent van je zwakke plek, ben je al in het voordeel, extra alert en er op gericht om dit te voorkomen.
Als je wilt, mag je je hieronder een moment uit je werk delen, waarop empathie jouw moeilijke gesprek heeft gered en wat het heeft opgeleverd. Dan geef je meteen tips aan anderen, om onnodig verzuim te voorkomen.
Tips bij stress van het werk
“Een goed georganiseerde werkplek draagt bij aan meer werkplezier”
Het is gebleken dat medewerkers die georganiseerd (kunnen) werken en aandacht schenken aan een goede planning, beter de regie kunnen houden over hun eigen tijd en werkzaamheden, lekkerder in hun vel zitten en met meer plezier naar het werk gaan. Toch blijkt dit in praktijk niet altijd gemakkelijk te zijn. Veel medewerkers laten zich leiden door de ‘waan van de dag’ en zijn al blij als ze de dag relatief ongeschonden doorkomen. Wat blijft is een schuldgevoel over acties die gedaan moeten worden, en het continue stressgevoel wat hiermee gepaard gaat. In veel gevallen onnodig!
Door werkwijzen, werkplanning maar ook de werkplek te organiseren ontstaat er meer orde. De medewerker krijgt meer overzicht over (lopende) zaken, structuur en weer ‘ruimte’ in het hoofd. Hierdoor is het makkelijker de juiste keuzes te maken voor het bedrijf en zichzelf, en kan men beter omgaan met ad hoc situaties of plotselinge veranderingen in het werk, zonder dat er direct chaos ontstaat.
Uiteindelijk gaan uw medewerkers met meer plezier naar hun werk, omdat zij de regie hebben, en niet het werk!
Wanneer je een medewerker hoort klagen dat hij (of zij) het druk heeft en zijn werk niet afkrijgt, en hij niet weet waar hij moet beginnen vraag hem dan eens:
- Of hij concreet kan benoemen met welke activiteiten en acties hij nu druk is;
- Wat jij, als werkgever of leidinggevende voor hem kan doen zodat hij wat meer ruimte heeft om die belangrijke taak die bij hem ligt af te krijgen;
- Welke werkzaamheden hem veel tijd kosten, hoe dit komt en wat je zou kunnen doen om dit te veranderen.
Bespreek samen wat tijdvreters zijn en hoe hij hier het beste mee om kan gaan.
Het kan zijn dat de medewerker het lastig vindt om prioriteiten te stellen en daarom werkzaamheden voor zich uit schuift.
Maar het kan ook zijn dat hij iets doet wat hij helemaal niet wil doen. Dit is een echte productiviteitskiller en vaak wordt onderschat hoe groot de invloed hiervan is op het welzijn en de productiviteit van de medewerker! Het is dus goed om dit boven water te krijgen en hier samen een oplossing voor te vinden.
Bettina Vrielink, personal organizer
Dit gastblog is een bijdrage van Bettina Vrielink. Zij is eigenaar van SMART Organized en Personal Organizer. Zij heeft ervaring in bedrijven in de zakelijke dienstverlening. Vanuit haar expertise en ervaring coacht en traint zij medewerkers hoe zij bewuster om kunnen gaan met hun tijd en werkzaamheden (organizing vs. timemanagement) of beter kunnen samenwerken. www.smartorganized.nl
Een Oranje Vlam …. Voor op elke werkplek?
Ter ere van Prinsjesdag 2014, mocht ik tijdens het Prinsjes-festival luisteren naar de voordracht van, naar later bleek, de winnende speech van Else van Nieuwkerk en Sidney Vollmer. Hun speech “Oranje vlam” was namelijk genomineerd voor de Prinsjesrede 2014.
Het thema was: een nieuw ritueel!
De spreker, in dit geval een mannelijke acteur, roept op tot het invoeren van een nieuw ritueel. Niet alleen ik, maar de hele zaal én de acteur waren aan het eind tot tranen geroerd. Niet iedereen liet ze zien, maar voélde ze wel…
Ik wil de winnende speech heel graag met je delen, al zal de kracht van de boodschap in letters minder sterk overkomen dan wanneer hij zo mooi wordt uitgesproken. Maar daar is het dan ook een speechwedstrijd voor!
De winnende speech van Else van Nieuwkerk en Sydney Vollmer.
Meer woorden zijn overbodig.
Tijdens het luisteren naar dit mooie verhaal, kreeg ik een ingeving: hoe zou het zijn…. een extra oranje vlam, voor op ieders werkplek!
Als mensen van elkaar weten, hoe het een collega vergaat, is een klein gebaar van de ander als troost al voldoende. Sociale steun helpt namelijk bij het omgaan met moeilijke situaties. Dan is overmatig aandacht vragen over trieste gebeurtenissen in de privésfeer door te veel en te lange gesprekken (op ongewone plekken en ongewenste momenten) op het werk niet nodig. En dat scheelt werkgevers ook nog eens tijd. Je weet het op tijd en kunt op tijd, indien nodig, externe hulp aanbieden.
Onderzoek heeft uitgewezen dat het onderdrukken van emoties nadelen heeft voor ons intellectueel functioneren. Mensen die druk bezig zijn om hun emoties niet te laten zien, presteren minder goed op cognitieve testen, hebben minder aandacht voor de taak die ze moeten doen en kunnen zich minder herinneren (bron: mw. Fischer “De zin en onzin van emoties”). Onderdrukkers waren ook negatiever over de gesprekspartners die zij hadden en de gesprekspartners over hen. De onderdrukking van emoties leidt tot over-activatie van het sympathisch zenuwstelsel (hartslag en bloeddruk). De conclusie uit dit onderzoek is dat onderdrukking van emoties niet de meest effectieve manier is om emoties te reguleren.
Na de speechwedstrijd kwam iemand naar me toe en zei: “Mooi hè, ik moest echt mijn best doen, mijn tranen niet te laten zien!”. Een mooi voorbeeld van hoe verschillend wij allemaal denken over wat het laten zien van emoties voor betekenis kan hebben.
Toen ik zei: “Dat is knap dat het je is gelukt, mijn lukte het niet, mijn tranen waren zichtbaar en die van de acteur ook”, zei die persoon: “Nee, dat van de acteur was niet echt. Dat was ‘echt geacteerd’ hoor!” Mmmmm, ik voelde enigszins een gevoel van naïviteit naar boven komen …
Dat was deze keer echter onterecht, want drie dagen later kwam die persoon naar me toe en zei: “Je had tóch gelijk! Hij huilde écht!”
Het symbool van de oranje vlam staat voor saamhorigheid. Dit symbool zou ik graag willen overbrengen naar de werkplek. Want met mijn bedrijf, Voorkom Onnodig Verzuim, werk ik bij werkgever én werknemer aan betrokkenheid, verbinding en daadkracht. Door preventieve counselling van werknemers, casemanagement bij zieke werknemers, en training van en advies aan werkgevers. Zo is (eerder en) onnodig (lang) verzuim te voorkomen!
Gaat die Oranje Vlam er komen?
7 tips voor werkgevers om onnodig lang burnout-verzuim te voorkomen
Heb je dit al eens meegemaakt?
Een medewerker neemt vakantiedagen op en komt na een ziekmelding niet meer terug. Of, iemand komt bij je en zegt: “Ik weet niet wat ik heb, maar ik ben zo moe en alles gaat verkeerd, ik kan niet meer”. Of je ziet al een tijdje dat het niet goed gaat met een medewerker en stuurt hem naar huis om even op adem te komen, uit te rusten. Dat ‘even’, duurt langer dan verwacht.
Dit heeft nogal impact op je eigen werkdruk en gemoedstoestand. Daarom geef ik je hierbij
7 tips hoe je onnodig lang (burnout-)verzuim kunt voorkomen.
1. Gun en geef hem die tijd, maar zorg er voor dat het niet onnodig lang duurt
Dit kan je bereiken door begripvol en respectvol te reageren. In zo’n situatie ben je geneigd meteen te denken aan de gevolgen voor jezelf, de afdeling, het werk en de collega’s. De moed zakt je dan in de schoenen: het is al zo druk en hij of zij haakt af! Of je voelt ergernis over het gedrag van de medewerker van de laatste tijd. Best begrijpelijk, maar door dat te laten merken, bereik je het tegenovergestelde: de medewerker zal niet eerder zijn werk weer kunnen doen. Hij voelt zich schuldig en schaamt zich en dat zit hem behoorlijk in de weg. Onbegrip en ‘er bovenop zitten’ leiden tot onnodig lang verzuim. De medewerker gaat zich dan daar op richten, in plaats van op loslaten en herstellen.
2. Accepteer dat de medewerker niet alles vertelt
Iemand die met deze klachten uitvalt, weet vaak niet wat hem overkomt. Of heeft na maanden ploeteren de moed bij elkaar geraapt om zich ziek te melden, vaak ook al na een of meerdere waarschuwingen van de huisarts. Als leidinggevende weet je dat doorgaans niet. De medewerker is ook niet verplicht te melden wat de klachten zijn (heeft recht op privacy) en de werkgever mag absoluut geen medische informatie vastleggen.
Zorg desondanks, dat je in staat bent een connectie te maken met de medewerker. Hij is in deze situatie extra gevoelig voor toonzetting. Dit kan in een telefoongesprek minder prettig klinken dan face to face, omdat de non-verbale communicatie onzichtbaar is.
3. Geef de medewerker het gevoel dat hij zich niet schuldig hoeft te voelen
Bijna iedereen die zich ziek meldt met burnoutklachten, schaamt zich en voelt zich schuldig. “Wat zullen ze wel niet van mij denken? Wat ben ik ook een sukkel. Ik, die altijd sterk is, voel me zo?” Dit schuldgevoel en oordeel over zichzelf draagt niet bij tot acceptatie noch tot een begin van het herstelproces. En dat is juist voor alle partijen van belang. Begrip en acceptatie door de leidinggevende en collega’s is een belangrijke voorwaarde voor het voorkomen van onnodig verzuim.
Respecteer dat de burnoutklachten er zijn, dat die niet zomaar zijn ontstaan, dat de opbouw ervan een lange aanloop heeft gehad. Na de burnout kan een betere situatie ontstaan, mits de medewerker op tijd adequate hulp krijgt aangeboden en daar daadwerkelijk gebruik van maakt.
4. Verwijs de medewerker z.s.m. door naar de bedrijfsarts
Een bedrijfsarts bekijkt de aard en ernst van de klachten in relatie tot het soort werk dat de medewerker geacht wordt te doen. Op basis daarvan en de beperkingen van de medewerker wordt kort gezegd een arbeidsgeschiktheidspercentage vastgesteld (doorgaans eerst 0%). De medewerker voelt zich gehoord en iedereen weet waar hij aan toe is. Een bedrijfsarts mag geen medische informatie over de medewerker verstrekken. Dit kan je een machteloos gevoel geven. Echter, als je weet dat je door je coöperatieve houding en gedrag richting de medewerker al onnodig verzuim en leed (en daarmee onnodig kosten voor het bedrijf) kunt voorkomen. Uiteindelijk vergroot je hiermee de kans dat de medewerker tijdig in staat is te starten met aangepaste werkzaamheden.
5. Zorg op heel korte termijn voor overdracht van werkzaamheden
Communiceer dit met de medewerker. Niet tot in detail, zeker niet. Want nadenken gaat (bijna) niet meer. En, als het wel lijkt te lukken, vergeet hij gemakkelijk wat hij heeft gezegd. Kijk eerst wat er ligt, maak een plan met collega’s wie welke taken of welke klanten overneemt en leg dat zo snel mogelijk na de ziekmelding voor aan de medewerker. Zodat die alleen nog maar ‘ja’ hoeft te zeggen (en misschien kleine aanwijzingen geven). Deze druk is er dan af bij de medewerker (hoewel die zich natuurlijk ook schuldig voelt over het feit dat zijn collega’s het nu tijdelijk ‘moeten’ overnemen. Het daarmee leren omgaan zal onderdeel zijn van het herstelproces). Als hij het zelf nog niet accepteert, dan kun je zeggen dat het jouw verantwoordelijkheid is om goed voor je team te zorgen en dat dit daar bij hoort.
6. Schakel direct een casemanager èn hulpverlening voor de medewerker in
Je bent verantwoordelijk voor het verzuim op je afdeling of in je organisatie. Interesse tonen en luisteren is goed, maar je bent geen hulpverlener en hebt daar ook echt geen tijd voor. De kracht van een goede manager zit hem in het delegeren en uitbesteden van de juiste taken. En zijn medewerkers de juiste instrumenten aan te reiken, waarmee het werk zo goed als mogelijk gedaan kan worden. Daartoe behoort en het ondersteunen van passende hulpverlening. Een casemanager draagt zorg voor de inzet van de juiste acties op het juiste moment.
Bespreek direct met de bedrijfsarts en casemanager wat de juiste stap is voor het aanbieden van adequate hulp. Deze kan dit in overleg met de medewerker en de huisarts in gang zetten. Je kunt ook zelf bij je verzuimverzekeraar informeren naar vergoeding van interventie-mogelijkheden. Het inzetten van een bedrijfscounselor helpt in ieder geval bij het helder maken van de problematiek, het effectiever leren omgaan hiermee en het stimuleren van de zelfredzaamheid van de medewerker. Dit bespaart je onnodig extra kosten door onnodig verzuim. En voorkomt een incompleet dossier voor het UWV, met een boete tot gevolg.
VOV-VitaliteitsDashboard©
Een medewerker die uitvalt met burnoutklachten, heeft vaak geen idee wat hem is overkomen. Daarom vult een medewerker die door zijn leidinggevende is doorverwezen, dan onder mijn begeleiding het VOV-VitaliteitsDashboard© in. Iemand krijgt meteen zicht op zijn of haar klachten op het gebied van:
- lichamelijke vitaliteit;
- sociaal-emotionele vitaliteit;
- mentale vitaliteit;
- zingevingsvitaliteit.
Een aantal reacties van mensen die het invulden:
“Het helpt in grote mate om onnodig verzuim te voorkomen, je krijgt meteen inzicht in je stress- en probleempunten”.
“De grafiek zou zeker helpen om een aantal punten voor mezelf te verduidelijken”
“Het kan een goed startpunt zijn om een plan van aanpak op te stellen dat gaat werken. Het is wel belangrijk dat de oorzaken worden achterhaald en regelmatig de daarbij bedachte oplossingen te evalueren”.
Een counselingstraject kan een effectieve follow up borgen.
En tot slot nog de 7e tip
Een kaartje sturen en/of een bloemetje sturen is heel goed! Bedenk daarbij dat teksten als: “We hopen dat het goed met je gaat. We missen je. We hopen dat je gauw weer beter bent / bij ons terug bent”, aardig zijn bedoeld, maar de medewerker voelt zich hierdoor niet begrepen en erkend in zijn ontstane situatie. Hij zal (uit schuldgevoel) vinden dat hij snel weer op het werk moet komen, maar kan dat helemaal nog niet. Erkenning, acceptatie en begrip, dat is waar het in het beginstadium allemaal om draait.
Wil je meer weten over hoe je onnodig lang burnout-verzuim kunt voorkomen?
Voorkom Onnodig Verzuim en WerkZorgcombinatie (drs. Esther Bergsma) hebben een training ontwikkeld waarin deze problematiek én het effectief omgaan hiermee, van verschillende kanten wordt benaderd. Theoretisch én praktisch.
Neem gerust vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
Hoe je bij overbelaste werknemers onnodig verzuim voorkomt!
Regelmatig spreek ik werknemers die klachten ervaren. Psychische klachten en/of vitaliteitsklachten. En dat zijn geen sufferds. Het zijn betrokken mensen, hard werkend ook. En zeker niet dom.
Dat deze mensen die klachten ervaren, vinden ze erg vervelend. Niet alleen zij, maar ook hun omgeving heeft er last van. Ze denken echter: “het hoort er bij, het gaat wel weer over, straks, als het wat rustiger wordt, wordt het wel minder, gewoon doorgaan, geen tijd of mogelijkheid er bij stil te staan”.
Tóch is daar dat stemmetje dat hen zegt: “Deze klachten zijn de laatste tijd wel vaak of lang aanwezig, waarom gaat het niet over?”
Maar zoals we bijna allemaal doen…. We richten ons doorgaans op onze ‘vertrouwde’ overtuigingen. En luisteren minder naar ons gevoel, dat innerlijke stemmetje. Het gevolg is dat we de klachten relativeren. Je wilt dat ze niet aanwezig zijn. Maar ze zíjn er wel. En door er geen aandacht aan te geven, ze niet te verzorgen, verergeren de klachten.
Juist dat stemmetje is ons kompas! Dat vertelt ons hoe je iets ècht ervaart. En als je aanvaardt wat je echt ervaart, dan pas kun je passende oplossingen vinden.
Waarom luisteren we daar dan niet naar?
Omdat we denken:
A. Men ziet mij als zwakkeling;
B. Dan mis ik dat mooie project, die mooie klus of een promotie;
C. Ze zullen me niet begrijpen;
D. Dan heb ik een conflict op mijn werk;
E. Ik heb nog zo veel te doen;
F. Ik moet mijn verplichtingen als werknemer nakomen;
G. Er komt een ontslagronde en daar wil ik niet in passen!
Als HR-functionaris of leidinggevende denk je: iemand die dergelijke klachten heeft, kan toch naar de bedrijfsarts? Of bedrijfsmaatschappelijk werk? We hebben daar een programma voor, of faciliteiten. Als er klachten zijn, dan horen we het wel. Dan kunnen we kijken of we hier oplossingen voor kunnen vinden.
Maar deze gedachten van je medewerkers (A t/m G), waardoor zij niet naar hun innerlijke stemmetje luisteren, maken dat ze die stap niet uit zichzelf zullen zetten.
Een gang naar de huisarts, dat doet men nog wel, daar kan men in een vertrouwde omgeving terecht voor advies. Maar een preventief bezoek aan de bedrijfsarts, daarvan heeft men het idee dat als je daar komt, het betekent dat je al deels arbeidsongeschikt bent. En dat zijn ze in hun ogen niet en daarom komen ze er niet.
Een stap naar Bedrijfsmaatschappelijk werk zet men vaak pas als op het werk ook problemen worden ervaren. Of, wanneer de privéomstandigheden van dusdanige aard zijn, dat de werkprestaties er onder te lijden hebben. Als de leidinggevende hiernaar doorverwijst.
Waarom is het belangrijk dat je je medewerkers ondersteunt om toch naar dat innerlijke stemmetje te luisteren?
Het werkt zo: delen ervaringen -> BETROKKENHEID -> herkenning -> plaatsen in kader -> erkenning en acceptatie (door werkgever en werknemer) -> VERBINDING -> denken in oplossingen -> adequate interventies = DAADKRACHT.
Ondertussen is je medewerker nog gewoon (deels) aan het werk. De klachten verergeren niet, omdat er een bewustwordingsproces gaande is en een begin wordt gemaakt met herstel.
Dit is een ander uitgangspunt dan de eerste associatie die we doorgaans hebben , waardoor we geneigd zijn te denken:
“Het bespreekbaar maken van klachten, dat stimuleert mijn mensen juist om te verzuimen” of: “Laat ik er maar niet naar vragen, gedoe van een ander kan ik er nu niet bij hebben”. Deze gedachten en het handelen er naar kunnen juist leiden tot onnodig verzuim.
Hoe kun je je medewerkers nu op tijd ondersteunen naar herstel?
Door een drempelverlagende faciliteit aan je medewerkers te bieden. Vlak voor, tijdens of na een project (of periode) dat buitengewone inspanning vergt.
Investeer bijvoorbeeld door een dagdeel van de werkdag onder begeleiding van professionals te besteden aan:
- (h)erkennen van stresssituaties op het werk en/of thuis;
- wat is de functie van stresshormonen;
- hoe kun je daar effectief mee om gaan;
- hoe zorg je voor jezelf, hoe houd je jezelf vitaal, wat heb je nodig?
In de vorm van een workshop, treedt een bewustwordingsproces in werking. Van daaruit kun je adequate interventies inzetten. Een bezoek aan een bedrijfsarts is dan vaak niet eens nodig.
Mijn oprechte advies is: voorkom onnodig verzuim en daarmee onnodig productiviteits- en omzetverlies, menselijk leed, ergernissen, uitval en kosten. Gun het je medewerkers én je bedrijf.
DIT is het moment waarop je preventief kunt handelen. Overigens, ook managementteamleden zelf zouden baat kunnen hebben bij zo’n sessie!
Ik denk graag mee bij het onderzoeken van de mogelijkheden en de uitvoering hieromtrent, voor jouw organisatie, het menselijke kapitaal en hun duurzame inzetbaarheid.
De Kerstrede van onze Koning: wat doet verbinding met jou?
Net als heel veel mensen in Nederland, werd ik ook geraakt door de woorden van onze Koning. Ik heb er een selectie uit gemaakt, daar waar het gaat om Verbinding.
“De behoefte aan erkenning en begrip verbindt ons mensen, niet alleen met Kerst, maar het hele jaar door.
Wezenlijk in ons leven zijn onze relaties met anderen, in de eerste plaats de mensen dichtbij: de leden van het gezin, de familie, vrienden en collega’s op het werk. “Mensen zijn mensen door andere mensen”, luidt een Afrikaans spreekwoord.
Ieder kan – op zijn of haar eigen manier – aan die vrede bijdragen door verbindingen te zoeken. Dat vraagt soms een beetje moed en zelfoverwinning. Soms moet weerstand worden overwonnen. Maar het overwinnen van weerstanden geeft meer voldoening dan willoos en doelloos meedrijven met de stroom.
Door verbindingen aan te gaan kunnen mensen samen een kracht ontwikkelen die bergen kan verzetten.”
En ik dacht: “Ja, ik wil daar graag een bijdrage aan leveren, in arbeidsorganisaties.”.
Mijn bedrijf Voorkom Onnodig Verzuim staat voor Betrokkenheid, Verbinding en Daadkracht.
Door op deze manier te werken, help ik organisaties en mensen bij het naar boven halen van deze kwaliteiten bij zichzelf. Want ieder heeft het in zich. De omstandigheden maken echter vaak dat je hier onvoldoende ruimte voor voelt.
Dat doe ik door counseling van medewerkers in bedrijven, training en advies van leidinggevenden en HR daar waar het gaat om verzuim. Verzuim in de werkomgeving, bij ziekte en in de persoonlijke levenssfeer.
Hierdoor kunnen werkgevers en werknemers onnodig verzuim voorkomen!
Denk jij ook: “Ja, daar wil ik graag een bijdrage aan leveren, in mijn eigen situatie of in mijn werkomgeving.”? In mijn e-book, dat binnenkort gereed is en je dan kunt downloaden van mijn website, help ik je op weg om in lastige situaties op het werk weer terug te gaan naar de basis.
Want juist dan vergeten we vaak waar het om gaat en wat ons verder helpt:
Betrokkenheid, Verbinding en Daadkracht!
Daarom wens ik je een betrokken, verbindend en daadkrachtig 2014!