Berichten
Geef vooral geen aandacht aan werkdruk! “Alles wat je aandacht geeft, dat groeit!”
Niet willen of niet kunnen?
Willen werkgevers niet praten en nadenken over werkdruk of kunnen ze niet? Zijn werkgevers bang dat de vinger dan naar henzelf wijst en bij werkstress naar de werknemer? Als je naar de definitie kijkt die TNO hanteert, dan hoeft dat toch echt niet. Een situatie waarin er een disbalans is ontstaan tussen de eisen van het werk wat betreft inhoud van het werk en de context van het werk en de mogelijkheden van de werknemer om het werk goed uit te voeren. Werkdruk is één van de oorzaken van werkstress, naast andere werkgerelateerde factoren die biopsychosociale klachten kunnen veroorzaken (zoals bijv. confrontatie met agressie en geweld, arbeidsconflict, discriminatie, seksuele intimidatie)
Workshop over werkdruk
Onlangs gaven wij een workshop over werkdruk. We waren specifiek uitgenodigd om voor een groep mensen in de zorg te komen vertellen over werkdruk en de aanpak van de werkwegwijzer. Reacties als: “alles wat je aandacht geeft groeit” (dus het geklaag of de werkdruk wordt groter zodra je aandacht geeft aan werkdruk) en “laten we het niet groter maken dan het is” (wie bepaalt eigenlijk hoe groot de werkdruk is of hoe groot die wordt ervaren) volgden. Een van de aanwezigen stak ietwat achterdochtig maar overtuigd zijn hand op stak en riep: “Moeten we het hier écht over werkdruk hebben? Ik krijg hier nou niet bepaald een positief gevoel bij!”
Oké, misschien zijn wij saaie mensen en vielen de mensen in slaap en zijn wij geen inspirators, altijd eerst hand in eigen boezem steken, toch?
Was het saai?
Aangezien het voor mensen in eerste instantie een nogal taai onderwerp lijkt, besloten wij de aanwezigen op een interactieve manier kennis te laten maken met de Werkdrukwegwijzer van TNO. We hadden het taaie onderwerp gemaakt tot een interactief spel. Gekoppeld aan het werkdrukmodel. Een prachtig model, dat uitlegt waaruit werkdruk bestaat. Dat het niet alleen de hoeveelheid werk is, maar dat ook persoonlijke factoren en onvoldoende buffers en de aan- of afwezigheid van voldoende regelmogelijkheden werkdruk bepalen.
Dit bracht vragen op gang: want “die regelmogelijkheden, die kunnen ook te veel aanwezig zijn. Dat kan toch ook leiden tot werkdruk? Te veel autonomie bijvoorbeeld”.
“Dat klopt inderdaad. Daarom is het bij het onderzoeken van werkdruk altijd belangrijk om hierover in gesprek te gaan. Het gaat om beleving. Hoe mensen het beleven en waardoor dat komt, kan je alleen helder krijgen in een gesprek”, zeiden wij. De hakken gingen in het zand, weg spel. Nee, werkdruk daar wilde het overgrote deel van de aanwezigen het niet over hebben, enkel over bevlogenheid en wellicht werkstress.
Of….zit de pijn dieper? Is werkdruk een taboe?
Is werkdruk een woord dat associaties oproept als; het ligt aan de organisatie, wij moeten iets doen, terwijl werkstress kan wijzen naar de werknemer; die doet iets verkeerd? Wij waren gevraagd en gekomen om de aanwezigen in korte tijd (een uur) kennis te laten maken met de werking van de werkdrukwegwijzer van TNO. Zodat zij een gedegen instrument in handen hebben om werkdruk gedegen aan te pakken in hun eigen zorgorganisatie. De ervaringen die we opdeden, bewezen eens te meer dat het taboe dat op werkdruk ligt. Exact een dag later lazen we een artikel in Arbokiezer.nl https://arbokiezer.nl/werkdruk-geen-thema-voor-werkgevers/ waarin letterlijk stond:
Wat zien werkgevers zelf als belangrijke HRM-thema’s?
“Uit onderzoek van HR Navigator, dat onderzoek deed onder 500 werkgevers die gebruik maakten van haar arbodienst selectie-site Arbokiezer, kwam het volgende naar voren”, aldus adviseur Marco de Zeeuw. “Nog geen 7% van onze klanten noemt ‘werkdruk’ als een van de drie belangrijkste HRM-thema’s. Welke thema’s voor de HR en arbo-verantwoordelijken wél bovenaan staan zijn: ‘vertrouwen’ (22%), ‘arbo-gerelateerde veiligheid en risicomanagement’ (19,5%) en ‘preventie’ (ruim 13%).”
De vraag is dus of werkgevers werkdruk wel als een probleem zien, terwijl de cijfers over werknemers die uitvallen als gevolg van werkstress toch echt voor zich spreken. Het opvallende is dat uit recent Motivaction onderzoek blijkt dat 55% van de werkgevers over werkstress met haar werknemers in gesprek wil. De Zeeuw: “Als goed werkgever zeg je hiermee bezig te zijn, maar uit ons onderzoek blijkt werkdruk nauwelijks een thema te zijn. Het lijkt erop dat het pas een probleem wordt als de werknemer uitvalt.”
En het NOS journaal meldt:
“Werknemers in de zorg voelen de hoogste werkdruk”
Speelruimte, dekt dat de lading?
Eén ding is zeker: deze ervaring is ons enorm aan het hart gegaan. We hebben, met medewerking van een collega, hard nagedacht over hoe we het aanpakken van werkdruk wél op de agenda’s van de zorg kunnen krijgen. We probeerden het positief te brengen; SPEELRUIMTE, ja, dat moest het worden: hoe kunnen we organisaties helpen de speelruimte van hun werknemers te vergroten?
speel·ruim·te (de; v; meervoud: speelruimten, speelruimtes)
ruimte voor enige vrijheid van beweging of handeling
Dan zou men misschien meer genegen zijn om te spreken over oplossingen voor de druk die (door persoonlijke en organisatorische aspecten) wordt ervaren. De druk waardoor het werk minder goed kan worden uitgevoerd.
Komen we toch weer op werkdruk! was onze conclusie.
En waarom zouden we het woord ook mijden? Het gáát immers over werkdruk! Dat werd in de Week van de Werkstress maar weer eens goed duidelijk. Laten we het daar dan over hebben. En met elkaar in oplossingsrichtingen denken! Letterlijk in gesprek gaan over werkdruk en werkstress en SAMEN oplossingen bedenken. Want dat er pijn is, dat staat als een paal boven water. En enkel pleisters plakken, dat werkt niet, de etterende wond moet behandeld worden, anders schieten we er niets mee op.
Jennifer Hanenberg- Elders van Voorkom Onnodig Verzuim
Annemie Schuitemaker van Career & Live
mede namens Joke Koster van CSR Centrum en Wilma Wouters van VitalaVie
Allen adviseurs Technologie Cluster Werkdruk TNO
Presentatie Stress inZicht©: de impact
Verslag van een deelnemer aan de presentatie Stress inZicht©:
Mijn agenda was afgelopen week toch weer voller dan ik dacht. Veel leuke dingen die op mijn pad kwamen.
Ik heb mijn certificaat gehaald van de basistraining voor taalvrijwilligers, waardoor ik nog meer inzicht heb gekregen m.b.t. laaggeletterdheid. Hierdoor ben ik nog beter in staat om deze mensen te helpen. Tijdens deze laatste bijeenkomst hoor ik veel goede verhalen over de trainingen die gegeven worden bij het vrijwilligerscollege van WijZijn. Mijn vriendin, die ook de training voor Taalvrijwilligers volgt, heeft de dag erop een training over stress in zicht, maar ze moet deze afzeggen wegens andere verplichtingen. Het lijkt me wel leuk om deze training te volgen, dus ik vraag of ik niet in haar plaats kan gaan. Zo gezegd, zo gedaan.
Ik woon op 18 februari 2016 de presentatie en workshop “Stress inZicht©” bij, die door Voorkom Onnodig Verzuim aan het Vrijwilligers College is aangeboden, als gevolg van de maatschappelijke beursvloer van de Roosendaalse Uitdaging.
Door alle leuke dingen ben ik toch wel wat over mijn grenzen gegaan de laatste tijd. Ik wil graag naar de presentatie, maar ik sta moe op. Ik roep het ook uit: “Ik ben moe!”
Hiermee verandert er natuurlijk niks aan mijn vermoeidheid en dat realiseer ik me ook. Ik probeer toch wat energie bij elkaar te rapen en ga op weg naar de training. Fijn dat ze een inloop ingepland hebben, zodat je de tijd hebt om aan te komen. Ik ben echter zo traag dat ik net op tijd binnen kom. Ik word vriendelijk ontvangen door Caroline Maat, organisator van het vrijwilligerscollege, en door Jennifer Hanenberg Elders, de cursusleider.
We beginnen meteen en ik merk dat ik eigenlijk nog niet echt ben aangekomen. Ik hoor Jennifers verhaal half, dat ze een HR- achtergrond heeft. Bij het woord burn-out wordt er iets getriggerd in mij. Hier staat dus duidelijk iemand die zelf processen heeft doorlopen.
Dit is interessant.
Jennifer gaat verder met de introductie en beantwoordt vier vragen. Haar openheid brengt met zich mee dat ze zich kwetsbaar op durft te stellen. Hierdoor geeft ze de aanwezigen ook toestemming om hun eigen kwetsbaarheid te laten zien.
Nadat ze haar verhaal verteld heeft vraagt ze of iemand het leuk vindt om te schrijven. Enthousiast roep ik ja! Ik word gevraagd om een stukje voor de website te schrijven en dit vind ik leuk (valkuil van mij, ik vind zoveel dingen leuk!).
We zijn met een groep van ruim 20 deelnemers en ik mag beginnen met mezelf voor te stellen en de overige vragen te beantwoorden.
De vragen zijn:
- Wie ben je?
- Welk vrijwilligerswerk doe je?
- Voor welke uitdaging sta je?
- Wat geeft jou energie?
Bij mijn uitdaging van dit moment word ik nogal emotioneel. Kennelijk is de toon gezet, want ook mijn buurvrouw en haar buurvrouw worden bij hun eigen verhaal ook emotioneel. We horen van elkaar wat voor vrijwilligerswerk we doen en het valt al heel snel op dat er een groep mensen bij elkaar is die allemaal bevlogen en betrokken zijn bij hun vrijwilligerswerk. Wat mij opvalt is dat er veel mensen hooggevoelig zijn.
Veel van de aanwezigen hebben of zelf, of noodgedwongen de keus gemaakt om hun bijdrage aan de maatschappij te leveren in de vorm van vrijwilligerswerk. Dit zijn mensen die iets toevoegen en mensenmens zijn.
Deelnemers tijdens presentatie en workshop Stress inZicht©
Het deelrondje duurde best lang en het ging diep, ondanks dat veel mensen elkaar niet kenden.Jennifer liet iedereen de ruimte voor zijn of haar eigen verhaal. Er werd niet opgejaagd gereageerd door tijd ofzo. Ieder verhaal was weer waardevol. En het viel me op hoe goed ik, ondanks mijn eigen verhaal, de verhalen van anderen in mij op kon nemen. Dit is echt de verbindende kwaliteit van Jennifer geweest, waardoor dit tot stand kon komen. Daarnaast hoor je zoveel herkenning bij elkaar, dat kan op zich al een stukje rust brengen. De herkenning dat je niet de enige bent die door een proces gaan. En uiteraard hebben we allemaal onze eigen processen.
Vervolgens werd er heel veel theoretische informatie gegeven van de informatie die op haar website te vinden is. Het schema stress inZicht werd behandeld. Ik heb hele klachten reeks van lichamelijke en emotionele klachten voorbij zien komen. Ik ken ze uit mijn broekzak, helaas. Ik voelde me door ingrijpende oorzaken ook jarenlang overvraagd.
Al deze zaken kan ik nu meer een plekje geven. Jennifer deelt haar eigen pad met ons waardoor de theoretische achtergrond erg boeiend is om naar te luisteren. Ik merk dat het voor mij wel wat veel is, ook omdat mijn concentratie niet optimaal is. Door de persoonlijke betrokkenheid weet Jennifer me wel te blijven boeien.
Dan sluiten we na een korte pauze af met een verwerkingsopdracht, waarbij we onze energiegevers en onze energielekken in beeld brengen. We mogen plaatjes uit tijdschriften uitzoeken of met stift of pen woorden opschrijven.
Dit soort opdrachten heb ik al vaak uitgevoerd en ik blijf dit een leuke verwerkingsvorm vinden. De workshop had voor mij best nog wat langer mogen duren.
Ik heb in mijn leven heel wat therapeuten gezien en heel wat trajecten doorlopen o.a. door burn-outklachten. Als ik nu weer in een burn-out zou zitten dan zou er een grote kans bestaan dat ik voor een traject bij Jennifer zou kiezen. Ze heeft deskundige ervaring hoe HR in bedrijven werkt en ze heeft de ervaringsdeskundigheid van een burn-out en ze is opgeleid als bedrijfscounselor. Daarnaast heeft ze stress inzichtelijk gemaakt met een model. Vanuit dit model kan ze door haar persoonlijke ervaring en door haar overzicht en inzicht in zaken mensen helpen om naar een hoger plan te tillen.
Na de workshop ga ik snel naar de markt nog wat boodschappen halen en vervolgens snel naar huis, eten en werken. Dan ’s avonds weer een bijeenkomst. Die nacht slaap ik slecht en heb nog wat andere klachten. Toch maar eens wat beter naar mijn lichaam gaan luisteren….
Het schrijven van dit stukje blijkt voor mij een goede creatieve verwerking te zijn. Wat dat betreft was mijn eerste reactie met een enthousiaste JA heel goed.
Voel je ook meer stress dan goed voor je, is neem dan eens een kijkje op de website van Jennifer Hanenberg Elders: www.voorkomonnodigverzuim.nl
Ben je vrijwilliger en wil je jezelf verder ontwikkelen? Dan kan het Vrijwilligerscollege Roosendaal wellicht iets voor je betekenen. Neem eens een kijkje op www.wijzijnroosendaal.nl
Hoofdpunten congres “Van werkstress naar werkplezier”
Maandag 16 november 2015 was de aftrap van de Week van de Werkstress tijdens een congres in mijn woonplaats Den Haag.
De titel zorgt voor discussie, merk ik vaak. Want werkstress impliceert stress DOOR het werk, maar ik zie het als stress OP het werk. En ik benader het ook zo. Want ongeacht waar het vandaan komt (dat weet je vaak niet meteen), is het een probleem voor werkgevers én werknemers. En de oplossingen liggen ook in beider handen, is mijn visie. Ik begeleid werkgevers en werknemers erbij, om die oplossingen, die per persoon verschillend zijn, in kaart te brengen.
Onder andere door persoonlijke begeleiding te bieden aan werknemers, zodat zij daarna gerichter het gesprek met hun werkgever aan kunnen gaan, bereiken we goede resultaten! Werknemers en ondernemers waarderen hun persoonlijke counselingstraject dat ze met mij hebben doorlopen met gemiddeld een ruime 8,5! En nergens heeft dit tot (meer) verzuim geleid. Overigens zet ook Siemens counseling in tegen psychische klachten op de werkvloer. Want, het is treurig als de prijs van geen grenzen kunnen stellen, een burn-out is.
Voorkom Onnodig Verzuim is campagnesupporter van “Check Je Werkstress”. Daarom deel ik graag de inzichten die vandaag naar voren kwamen op het congres. Ik zet ze hieronder voor je op een rijtje:
Wat kan je als werknemer doen om stress OP het werk te voorkomen?
- Neem de signalen van je omgeving serieus. Zij zien eerder dat het niet meer gaat en dat de grens bijna is bereikt dan jijzelf (Mariëlle Lunenburg, jonge werknemer en burn-outervaringsdeskundige);
- Weet dat je niet onvervangbaar bent. Anders denk je dat jij alles op je schouders moet houden en dat is onmogelijk (Floris Kortie, jonge werknemer en burn-outervaringsdeskundige);
- Heb oog voor uitputtingsslag van jezelf. Heb je voldoende rustmomenten? Zijn er vroege indrukwekkende gebeurtenissen geweest die de ontwikkeling van de jonge hersenen hebben beïnvloed? Heb je voldoende sociale steun? Hoe ga je om met de waarde (van) ‘achievement’ in je leven? Welke dagelijkse gebeurtenissen spelen een rol in je leven? (Marian, Joëls, hoogleraar neurowetenschappen Universiteit Utrecht);
- Erken dat je in werkelijkheid weinig moet. Dan pas kan je keuzes maken die goed voor jou zelf zijn (Bas Haring, filosoof);
- Een tip voor pleasers, van Marian Joëls: “Nee zeggen, kost een paar seconden. Met ‘ja’ ben je een paar weken zoet”.
Wat kan je als werkgever doen om stress DOOR het werk te voorkomen?
- “Complimenten geven. En vraag mensen naar wat er voor nodig is om het werkplezier nog groter te maken” (Minister Lodewijk Asscher, Sociale Zaken en Werkgelegenheid);
- “Bied de werkgever persoonlijke ondersteuning in de vorm van individuele psychologische begeleiding: “Hoe kom je over op de buitenwereld? Want hoe beter je jezelf kent, hoe meer je jezelf bent, hoe meer werkplezier je beleeft. En als je mensen ondersteuning biedt om dichter bij zichzelf te komen, kan je als werkgever gebruik maken van hun talenten en kwaliteiten” (het bedrijf Critical Minds is hier een voorbeeld van);
- “Denk eens na over de mogelijkheden van een vierdaagse werkweek, voor een goede balans werk en privé. Maar wees niet te strak in de uitvoering. Doe tevens aan kostenmanagement, dan verdient dat die 1/5 productiviteitsverlies weer terug.” (Bruggink & Van der Velden heeft dit ingevoerd);
- Voer een buddy-systeem in: in deze vorm kan je op een persoonlijker niveau met een collega bespreken hoe het écht met je gaat (dit is ook een aanpak die bij Critical Minds succes oplevert).
Tot slot meldde minister Asscher aan het begin van het congres dat een werkgever een wettelijke verantwoordelijkheid heeft in het signaleren en aanpakken van psychosociale (en veiligheids)risico’s voor werknemers. Dit hoort bij de invulling van de plicht tot goed werkgeverschap. Hij roept werknemers op die zien dat hun bedrijf deze taak verwaarloost, hiervan melding te doen bij de Inspectie SZW. Dit is toch wat geen enkele werkgever wil?
Werkdruk, hoe pak je dat nu aan?
Hoe breng je dat in kaart? En wat zijn dan de vervolgstappen? Dat is een karwei, maar niet onhaalbaar! Om werkgevers hierbij te helpen, is Voorkom Onnodig Verzuim deelnemer aan het Technologiecluster Werkdruk van TNO. Hierin is ons kennis bijgebracht over de werking van de Werkdruk Wegwijzer, een instrument dat TNO in opdracht van het Ministerie SZW en in samenwerking met sociale partners heeft ontwikkeld.
Wil je hier meer over weten? In het kader van de Week van de Werkstress geven wij als adviseurs in dit Technologiecluster op woensdag 18 november a.s. een gratis workshop “In dialoog over werkdruk”. Alle directeuren, leidinggevenden en HR-professionals die aandacht zouden willen besteden aan werkdruk in hun organisatie, zijn van harte welkom. Hopelijk heb ik je met deze impressie hiertoe een eerste aanzet gegeven!
Meld je aan voor de workshop
Aanmelden voor de Workshop “In dialoog over werkdruk” kan via de link op de afbeelding. Je krijgt veel informatie over wat werkdruk is, hoe je er over in gesprek kunt gaan en hoe je het kunt aanpakken. Ben je verhinderd en wil je wel graag meer weten over dit instrument? Neem gerust vrijblijvend contact op.
Aanmelden Workshop “In dialoog over werkdruk” – Werkdruk Wegwijzer TNO